Groenten telen zonder groene vingers - 9 tips

In plaats van een grote moestuin met gemengde teelt op vier percelen, raden we je aan om met een klein groentebed te beginnen. Zo behoud je een goed overzicht over je groenteplanten. Voorzie daarvoor een klein stuk grond waar je je groenten kan verbouwen, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij het huis. Dit laat je toe om de planten beter in de gaten te houden en tijdig in te grijpen in geval van problemen.

Als alternatief kan je ook een verhoogde moestuinbak beplanten. In grote exemplaren kan je bijna elke groente kweken die je ook in het tuinbed kan kweken. Kleine exemplaren zijn dan weer ideaal voor het kweken van sla, radijsjes, bostomaten of paprika’s op terrassen en balkons.

Groenten kan je ook in kisten of bloembakken kweken. Hier kan je je creativiteit de vrije loop laten. Houd er rekening mee dat sommige planten na verloop van tijd erg groot kunnen worden. Meer hierover vind je verder in dit artikel.

Het maakt wel degelijk een verschil welke groenten je kweekt. Enerzijds bestaan er groentesoorten die moeilijker te onderhouden zijn en die meer tijd nodig hebben om te rijpen. Anderzijds zijn er soorten die snel groeien en zelfs onder minder gunstige omstandigheden vruchten dragen : radijzen, wortelen, peultjes, sla (vb. kropsla, veldsla, snijsla) en een grote waaier aan kruiden. Deze kan je gewoon zaaien en al na enkele weken oogsten.

Dergelijke onderhoudsvriendelijke groenten zijn ideaal voor beginners die nog geen ervaring hebben met het kweken van groenten. Eenmaal dit gelukt is, kan je met de moeilijkere groentesoorten aan de slag.

Wat de keuze van de groenteplanten betreft, zijn er twee belangrijke zaken.

Sommige groenten worden bij voorkeur direct in het groentebed gezaaid, nl. wortelgroenten zoals radijzen, pastinaak en wortelen.

Planten zoals pluksla, rucola, rode biet, rozemarijn, basilicum, bieslook en erwten kunnen zowel direct in het groentebed worden gezaaid of als jonge plant aangekocht worden en in de groentetuin aangeplant worden. Hier heb je dus de keuze.

Bij vruchtgroenten zoals tomaten, komkommers, aubergines, pompoenen of paprika’s raden we aan om jonge groenteplanten aan te kopen. Als je wilt, kan je de groenten ook zaaien in kleine kweektrays op de vensterbank of in een verwarmde kas, dus niet direct in in het groentebed. Daar moeten de groenten voorgezaaid worden. Pas vanaf half mei mogen ze naar buiten.

Niet elke plant kan in dezelfde periode worden gezaaid of geplant. Sommige groentesoorten zoals radijs, erwten en wortelen kunnen bij mooi weer reeds half maart gezaaid worden. Andere soorten zoals sperziebonen en snijbonen hebben de warme meizon nodig om te ontkiemen. Er zijn ook rasverschillen ; let daarom goed op de informatie op de zaadverpakking. Normaal gezien kan je vanaf april de meeste wortel- en bladgroenten zaaien. Dan krijgt de zon meer kracht en is het weer wat stabieler.

Deze regel geldt echter niet voor vorstgevoelige groentesoorten. Denk maar aan vruchtgroenten zoals tomaten, komkommers, paprika’s, aubergines, chilipepers, courgettes en pompoenen. Aangezien het nog kan vriezen tot half mei, mogen deze vorstgevoelige pas daarna worden geplant.

In onze zaaikalender vind je een overzicht van de zaai- en plantperiodes van de verschillende groentesoorten.

In het tuincentrum of in de kwekerij vind je vaak een heel groot aanbod jonge groenteplantjes. Op het eerste zicht zien deze planten er echt klein uit, waardoor ze gemakkelijk in een pot kunnen worden aangeplant. Tijdens de zomer nemen de planten steeds meer volume in om hun vruchten te ontwikkelen. Zo kan een tomatenplant bijvoorbeeld uitgroeien tot een grote struik van 2 meter. Daarom is het belangrijk om tijdens de aankoop steeds het etiket van de plant te bekijken. Daarop staat alle belangrijke informatie vermeld, o.a. hoe groot de plant wordt.

Om je een idee te geven : courgettes en pompoenen nemen ongeveer 1 m² in, afhankelijk van de soort kunnen tomatenplanten 30 tot 250 centimeter hoog worden en zelfs voor kleine radijzen moet je toch wat plaats voorzien. Als je de radijzenzaadjes te dicht bij elkaar zaait, dan zullen ze elkaars groei belemmeren en zullen ze hun ronde knolletjes niet goed kunnen ontwikkelen. Als je de groenten in rijen zaait, dan moet je ook voldoende afstand tussen de verschillende rijen voorzien - zo kan je de groenten gemakkelijker verzorgen en oogsten. Plan daarom voldoende ruimte in het groentebed zodat elke plant voldoende ruimte heeft om zich te ontwikkelen.

Bij het kweken van groenten in potten moet je er rekening mee houden dat de pot meestal minder ruimte biedt aan de wortels dan in de volle grond. Besteed dus voldoende aandacht aan de keuze van de juiste pot. Een pot voor grote stoktomaten zou een inhoud van ruim 20 liter moeten hebben. Een courgette is blij met een plantenbak van 40 liter inhoud.

In kleine verhoogde moestuinbakken kan je sla en radijsjes kweken. Groenten die klein blijven, zoals dwergstruiktomaten, mini-paprikaplanten, radijzen, wortelen en sla zijn ideaal. Maar ook hier geldt : laat plaats tussen de verschillende planten.

Naast de juiste standplaats is ook de juiste basis nodig voor een goede en gezonde plantengroei. De meeste groenteplanten kunnen zonder probleem in een losse en humusrijke tuinbodem geplant worden. Graaf het groentebed vooraf goed om en verwijder onkruid zodat de groenteplanten voldoende plaats hebben. Vele groenten zijn blij als er een portie compost met de tuingrond wordt vermengd. Deze zorgt voor een goede bodemstructuur en wordt door micro-organismen omgezet in voedingsstoffen die door de planten kunnen worden opgenomen.

Als je sterk en middelmatig terende groenten zoals tomaten, komkommers, paprika, pompoen of courgette wilt aanplanten, dan raden we je aan om bij de aanplanting een speciale meststof met lange werking in de bodem in te werken. Deze zorgt ervoor dat de groenteplanten de komende weken voldoende voedingsstoffen ter beschikking hebben die ze nodig zullen hebben voor hun groei en de vorming van hun vruchten.

Je vraagt je waarschijnlijk af : wat zijn sterk terende groenten? Het antwoord is heel eenvoudig : dit zijn groenten die bijzonder veel voedingsstoffen nodig hebben. Zwak terende groenten zoals radijzen, veldsla of erwten daarentegen hebben duidelijk minder voedingsstoffen nodig. Wortelen, koolrabi en snijbiet bevinden zich daar tussenin en worden daarom middelmatig terende groenten genoemd.

Tip : als de bodem te zwaar en te vochtig is, kan je vóór de aanplanting wat zand en humus inwerken. Hierdoor krijgt de grond een lossere structuur, waardoor het water beter kan weglopen. Als de grond zwaar of zanderig is, is het over het algemeen gemakkelijker om de groenteplanten direct in een verhoogde moestuinbak of in verschillende potten te planten.

In moestuinbakken en potten

Voor een kleurrijke mix van groenten in een moestuinbak, bestaan er aangepaste substraten die voor meerdere groentesoorten geschikt zijn en zo de ideale groeibasis vormen.

Als je groenten in potten wilt kweken, kan je zelfs een beetje differentiëren. Bij sterk terende groenten zoals tomaten, paprika, komkommer of broccoli kan je een voedingsrijke potgrond gebruiken. Zwak terende groenten worden bij voorkeur in een zaai- en stekgrond gezaaid.

Tip : naast de keuze van de juiste potgrond is ook een goede drainage heel belangrijk. Deze zal ervoor zorgen dat overtollig giet- en regenwater beter kan afvloeien. Zo vermijd je wateroverlast en wortelrot. Voor een goede drainage in potten kan je een laagje hydrokorrels op de bodem van de pot leggen. Kies zeker voor een pot met drainagegaten. Als je wilt weten hoe je in je moestuinbak kan zorgen voor een goede afwatering, dan kan je ons artikel “moestuinbak opvullen” nalezen.

Het is zover : je hebt de juiste locatie gekozen, je hebt de juiste afstand bepaald en je hebt de juiste potgrond aangeschaft - nu kan je van start!

Groenteplanten aanplanten in 3 stappen :

1. Graaf een klein gat en plaats daar de jonge plant in. Bij tomaten, komkommers & co. kan je vóór de aanplanting een portie langdurig werkende meststof met de bodem vermengen. Deze meststof bezorgt de groenteplanten gedurende meerdere maanden alle belangrijke voedingsstoffen.
   Tip: als de wortelkluit heel droog is, kan je die vóór de aanplanting kort in een pot met water onderdompelen of water geven.
2. Vul verder op met potgrond en druk alles goed aan.
3. Geef de plant vervolgens water om haar te helpen bij de wortelontwikkeling.

Groentezaden zaaien in 3 stappen :

1. Als je bijvoorbeeld radijsjes en spinazie in rijen wilt zaaien, kan je vóór het zaaien groeven van 1 tot 2 centimeter diep maken. Als de bodem heel droog is, kan je die ook van tevoren goed water geven.
2. Zaai de zaadjes en bedek ze met aarde. Het laagje aarde moet twee maal zo hoog zijn als de grootte van de zaden.
3. Geef grondig water. Gebruik bij voorkeur een gieter met sproeikop. Het is belangrijk dat de zaden de eerstkomende dagen constant vochtig zijn. Pas wanneer de eerste zaailingen verschijnen, kan je minder water geven.

“Regelmatig water geven“ - “Water geven indien nodig“. Je hebt deze aanbevelingen ongetwijfeld al heel vaak gelezen en jezelf afgevraagd wat deze nu precies betekenen. Betekent ”regelmatig“ dagelijks, om de twee weken of misschien wel één maal per maand?

De kern van de zaak is dat er eigenlijk geen algemene regel bestaat. De watergift is namelijk afhankelijk van heel wat verschillende factoren. Staat de plant in een pot of in de volle grond? Staat de plant op een zonnige en hete plek? Heeft het onlangs geregend? Staat de plant in een zware, vochtige grond of in een eerder lichte en zanderige bodem?

De eenvoudigste tip is dan ook : geef pas opnieuw water als de bovenste grondlaag is opgedroogd. Als de grond nog vochtig is, raden we je aan om niet te begieten. De wortelkluit mag zeker niet uitdrogen. Je kan je vinger één tot twee centimeter diep in de grond stoppen om te controleren hoe vochtig deze nog is. Deze vingertest helpt je om te bepalen of je moet water geven of niet.

Drie bijkomende tips :

1. Het ideale tijdstip om water te geven is tijdens de vroege ochtenduren of ’s avonds.
2. Giet geen water over de bladeren en bloemen, maar wel aan de voet van de plant. Zo vermijd je schimmelziekten en lelijke infecties.
3. Overtollig gietwater in de onderzetter moet je steeds weggieten zodat de wortels niet beginnen rotten.

Je bereidt een heerlijk gerecht voor jou en je gezin en vergeet dat je planten ook honger hebben en voedingsstoffen nodig hebben. Stikstof, kalium en fosfor zijn bijzonder belangrijk. Als de planten niet genoeg voedingsstoffen ter beschikking hebben, zijn er tal van mogelijke gevolgen : groeiachterstand, gele bladeren, petieterige bloemen en weinig vruchten.

Bemest je planten daarom regelmatig met een portie vloeibare meststof die je eenvoudigweg aan het gietwater toevoegt. Sterk terende groenten zoals tomaten, komkommer of paprika hebben duidelijk meer voedingsstoffen nodig dan zwak terende groenten. Volg daarom steeds de doseringsaanbevelingen op de verpakking op.

Voor sommigen betekent „beginnen met het kweken van groenten“ naar een kwekerij gaan, allerlei planten kopen en deze aanplanten. Voor anderen betekent dit vooral intensief bezig zijn met de combinatie van de juiste planten en met de optimale teeltwisseling met hoofdgewas en bijgewas. Tot welke groep je ook behoort : als je zin hebt om tomaten te kweken, dan moet je dat gewoon doen! Tuinieren moet plezierig zijn - het is dan vaak ook gemakkelijker iets te leren als je het niet alleen in theorie maar ook in de praktijk probeert. Als je meer te weten wilt komen over het kweken van groenten, dan hebben we hieronder enkele waardevolle artikels voor je verzameld.