Balkonbeplanting in de winter

Vrijwel geen plant heeft in het donkere jaargetijde zo veel uithoudingsvermogen als de bergthee (Gaultheria procumbens). Bergthee is vanwege haar mooie bessen een populaire plant. De dikke en ronde bessen zijn rood, roze of wit en blijven tot aan het voorjaar aan de plant. Maar ook de bladeren maken de bergthee bijzonder. Deze zijn het hele jaar door glanzend diepgroen. In de herfst verkleuren de bladeren tot een kleurengamma dat loopt van donkerrood tot violet. De tamelijk laag groeiende bergthee heeft een hoogte van 10 tot 15 cm en breidt zich in de tuin uit als bodembedekker, in de halfschaduw van andere gewassen. In een pot of bak op je terras of balkon maak je bergthee dus ook blij met een halfschaduwrijke plaats. Een gezonde groei van de bergthee bereik je met een aarde voor rododendrons of moerasplanten en een meststof voor rododendrons.

Opmerking: de bessen van de bergthee zijn licht giftig. Wanneer ze worden opgegeten, kan dat gastro-intestinale problemen veroorzaken. Het is dus het beste om de verleidelijke bessen buiten het bereik van kleine kinderen te houden.

Een passende partner voor de bergthee in een pot of bak is de skimmia. Deze plant voelt zich eveneens goed thuis op een halfschaduwrijke plek en heeft eveneens een voorkeur voor zure grond in de vorm van een aarde voor rododendrons of moerasplanten. De skimmia is ook een groenblijvende plant, die 's winters rode kleuraccenten op je balkon of terras tevoorschijn tovert. In een pot of bak is de plant vorstbestendig tot -15 °C.

Als je wil dat de roze tot rode bloemen van de skimmia in de winter rode bessen dragen, moet je bedenken dat het een tweeslachtige plant is. Alleen wanneer je twee planten met mannelijke en vrouwelijke bloemen dicht bij elkaar zet, kan er bestuiving optreden. De bessen zijn overigens in het geheel niet giftig. De skimmia is dus ook heel geschikt voor een balkon of terras als je kleine kinderen hebt. In kwekerijen en tuincentra zal je verschillende soorten skimmia tegenkomen. Naast de kleur moet je letten op de groeihoogte, omdat sommige soorten wel tot 1 meter hoog kunnen worden.

Sneeuwheide (Erica carnea L.) is een van de meest bestendige winterbloeiers op balkons en terrassen en daarom zeer populair. Ze bloeit van november tot eind april met roze, rode of witte bloemetjes. Sneeuwheide wordt gemakkelijk verward met andere planten uit de heidefamilie die alleen tot in de late herfst bloeien, bijvoorbeeld struikhei (Calluna vulgaris).

Sneeuwheide, een groenblijvende dwergstruik, vormt een dicht tapijt met een groeihoogte van 15 tot 30 cm en komt het beste tot haar recht in een groepsbeplanting. In tegenstelling tot de skimmia en de bergthee stelt sneeuwheide geen speciale eisen aan de potgrond. Deze moet je echter wel steeds voldoende vochtig houden. De optimale plek voor sneeuwheide is zonnig tot halfschaduwrijk. Het feit dat er in de laatste jaren vele nieuwe soorten sneeuwheide bij zijn gekomen, maakt het voor jou gemakkelijker. 'Winter Beauty' en 'Vivelii' zijn met name geschikt voor pot of bak. Deze soorten zijn rijk aan bloemen en passen met hun lage, brede groei goed in een landschap van balkonpotten.

Met een groeihoogte van maximaal 1 meter is de sneeuwbal (Viburnum tinus) geschikt als individuele plant in een kuip. Als je deze bolvormige struik een plaatsje geeft op je balkon of terras, word je vanaf november tot eind april beloond met weelderige witte bloesemschermen. De nog gesloten bloemknoppen van de bloesems zijn bovendien lichtroze, waardoor de plant meerkleurig lijkt. Door de langzame groei kan de struik gemakkelijk enkele jaren in een pot blijven staan. De keuze voor een potgrond die stabiel van structuur is, is daarom van cruciaal belang voor een gezonde ontwikkeling van je sneeuwbal. Het meest geschikt is een potgrond die verrijkt is met anorganische componenten zoals perliet of lavakorrels.

Je zou het misschien niet denken, maar de sneeuwbal komt oorspronkelijk uit regio's van het Middellandse Zeegebied waar een mild klimaat heerst. Ondanks de robuustheid van de sneeuwbal is het dus een warmteminnende plant. Als ze een tegen de wind beschutte en tegelijkertijd zonnige tot halfschaduwrijke standplaats heeft, verspreiden haar bloesems in de winter een bijzonder intense geur, die doet denken aan vanille en kruidnagel. Na de bloei in april snoei je de sneeuwbal royaal terug, zodat de groei in de pot niet te expansief wordt.

Meer informatie over het planten en verzorgen van de sneeuwbal in uw tuin vind je in ons plantenportret.

Een tijdloze klassieker onder de winterbloeiers is de kerstroos. De meeste soorten bloeien van januari tot en met maart, maar steeds gewilder zijn de speciale kerstroossoorten die hun knoppen al in december openen. Op een lichte tot halfschaduwrijke standplaats is de kerstroos in een pot tot -25 °C winterhard. Je moet de plant tijdens vorst echter beschermen tegen direct zonlicht. Als namelijk de grond bevroren is en de bladeren door de zon worden verwarmd, probeert de plant water uit de wortels te halen en omdat dat niet lukt, beginnen de bladeren uit te drogen.

Geef een kerstroos overigens als het niet vriest pas water als de aarde goed droog is. Wanneer je je kerstroos in een voldoende grote pot of bak met een kalkhoudende en doorlatende potgrond hebt geplant, zal je vele winters lang van de prachtige witte bloemen kunnen genieten. Als je de grond regelmatig verrijkt met kalk en er vóór de bloeitijd compost doorheen mengt, kan je kerstroos ook in haar pot of bak wel 25 jaar oud worden. Bedenk voordat je deze winterse schoonheid koopt, dat alle delen van de kerstroos zonder uitzondering giftig zijn. Let er daarom bij het plaatsen van de pot of bak op dat kinderen en huisdieren er niet bij kunnen.

Een kerstroos kunt u ook in de tuin planten. Meer informatie over het planten van kerstrozen in de tuin vindt u hier.

Als je ook in het nieuwe jaar lichtpuntjes wil zien op je balkon of terras, kan je in januari en februari voorgetrokken gewone sneeuwklokjes (Galanthus nivalis) planten. Hoewel je ook van september tot eind november bollen kunt planten, ontkiemen deze in het jaar daarop meestal niet, omdat ze in de zomer te veel zijn uitgedroogd. De pot waarin je een sneeuwklokjesbol plant, moet minimaal 4 keer zo hoog zijn als de bol zelf. Als ze eenmaal geplant zijn, stellen sneeuwklokjes geen bijzondere eisen aan de potgrond. Na het planten kan je voor een overdaad aan bloemetjes eenmalig een vloeibare meststof geven. Omdat het gewone sneeuwklokje zich in de tuin bij voorkeur onder struiken en bomen verspreidt, moet je ook op het balkon of terras ​een schaduwrijke tot halfschaduwrijke plek voor je sneeuwklokjes vinden. Voor een visueel aantrekkelijk resultaat is het een goed idee om meerdere bollen in één pot te doen.