Wanneer binnenkort de nachten terug wat koeler worden, wordt het tijd om na te denken over de vorstgevoelige planten op je balkon of terras. Om ook volgend jaar opnieuw te kunnen genieten van je balkonbewoners, moet je met het oog op de komende winter op enkele zaken letten. Wij vertellen je hoe je je potplanten veilig de winter laat doorkomen.
Op enkele uitzonderingen na moeten in principe alle planten die in potten met een beperkt grondvolume groeien, beschermd worden tegen ijzige vorst. De reden? Omdat de wortelkluiten in potten en kuipen sneller kunnen bevriezen en door vorst beschadigd kunnen raken dan tuinplanten die al jaren ingeworteld zijn in een ruime hoeveelheid grond. Warmteminnende, vorstgevoelige planten zoals stokrozen, koffieplant of sinaasappelbomen, moeten in vorstvrije ruimtes worden geplaatst terwijl winterharde potplanten zoals herfstasters of purperklokjes buiten kunnen blijven staan mits de juiste winterbescherming. Omdat onze balkon- en kuipplanten uit verschillende werelddelen komen, houd je idealiter rekening met de individuele koudetoleranties van de planten en moet je hun verhuis naar hun winterkwartier tijdig inplannen. Sommige planten zijn winterhard tot -5°C terwijl andere bij -20°C in de tuin kunnen blijven staan.
Winterharde vaste planten of heesters zoals rozen, buxus, bessen of rododendrons kunnen gemakkelijk buiten overwinteren. Als we een zachte winter tegemoet gaan zonder lange periodes van vorst, kunnen ook gevoeligere planten zoals hortensia, baardbloem of lavendel buiten blijven staan. Dat geldt ook voor enkele kruiden zoals olijvenkruid, tijm, bieslook, rozemarijn en salie. Als de vorstperiodes echter meerdere dagen aanhouden, doe je er goed aan om de potplanten in een vorstvrije ruimte te plaatsen zoals een vorstvrije serre of een koele veranda. Als de ijzige temperaturen maar een paar dagen aanhouden, kan je ook kelderruimtes, trappenhallen of koelere woonkamers gebruiken.
Liever beschut tegen regen
Vaak hebben je groene medebewoners in de winter geen last van de kou, maar van te veel vocht. Zoek daarom een plekje uit dat beschut is tegen de regen en zorg ervoor dat de bodem van de pot is voorzien van drainagegaten zodat overtollig water gemakkelijk kan weglopen. Meestal is een lichtrijk plekje dicht bij de huismuur onder een afdak ideaal om je planten te laten overwinteren. Ook als je het goed meent en je je planten wat zonlicht wilt gunnen, raden we je aan om op zoek te gaan naar een gedeeltelijk schaduwrijke locatie. De wisseling tussen ijzige nachten en warme winterzon kunnen - zeker als er geen beschermende sneeuwlaag aanwezig is - de groene planten ernstig beschadigen.
Met sprokkelhout, fleece en dekens
Voor de overwintering van je planten verwijder je best alle zieke en beschadigde plantendelen. Je kan de kuipen vervolgens inpakken met vlies, noppenfolie of ander isolatiemateriaal. Als alternatief kan je de hele kuip ook gewoon in een doos met bladeren plaatsen. Als er geen sneeuw is gevallen, die de planten als een warmtedeken omhult, kan je ook sprokkelhout of dennentakjes op de potgrond leggen. Bij langdurige vorst raden we je aan om niet alleen de wortels maar ook de scheuten te beschermen door ze in luchtdoorlatend isolatiemateriaal te wikkelen, vb. een oud deken.
Als je winterharde potplanten beschut staan tegen de regen, kan je om de 10 tot 14 dagen controleren of ze water nodig hebben. Geef heel spaarzaam water en alleen op milde dagen. De planten hebben namelijk nauwelijks water nodig en ook het risico bestaat dat het vocht, dat in de grond achterblijft, bij de volgende nachtvorst bevriest. In deze koude tijden is het daarom vaak beter om de gieter wat minder vaak te gebruiken.
Tot de groep van niet-winterharde planten behoren mediterrane en exotische planten zoals oleander, olijfboom, dwergdadelpalm, stokrozen en citrusplanten. Ze moeten naar het winterkwartier verhuizen uiterlijk wanneer de temperatuur rond de 5°C bedraagt.
Lichtrijk en koel
Groenblijvende planten zoals oleander, olijfboom, citrusplanten, naaldgewassen of enkele bamboesoorten hebben tijdens de overwinteringsperiode relatief veel licht nodig. Ook planten die in de winter bloeien (vb. camelia's) moeten op een lichtrijke locatie overwinteren. Temperaturen tussen 5 en 10°C zijn daarvoor ideaal. Er zijn echter een paar uitzonderingen. Fuchsia's kunnen temperaturen tot 3°C verdragen terwijl dadelpalmen de voorkeur geven aan een temperatuur van 8 tot 15°C. Het is daarom aanbevolen om vooraf te informeren of de plant speciale eisen stelt aan haar winterverblijf.
Als winterverblijf is in de meeste gevallen een vorstvrije serre of een relatief koude veranda ideaal. Deze plaatsen zijn vaak vrij helder en bieden daarom goede groeimstandigheden voor een grote verscheidenheid aan planten. Bovendien kunnen vorstvrije trappenhallen of garages met ramen dienst doen als overwinteringsruimte voor je planten.
Uitzonderingen bevestigen de regel
Bladverliezende planten en sterk gesnoeide planten kunnen ook in het donker overwinteren op voorwaarde dat de temperaturen laag zijn (0 tot 5°C). Dit geldt bijvoorbeeld voor brugmansia's, acacia's en fuchsia's.
Hoe meer lichtinval in je veranda, hoe warmer het er mag zijn. Hoe donkerder de veranda, hoe koeler het er moet zijn.
Vor der Überwinterung
Als je je planten wilt laten overwinteren, houd dan rekening met de volgende drie tips :
Tijdens de overwintering
Tijdens de winter hebben je planten nauwelijks water nodig, maar het is belangrijk dat de wortelkluit niet uitdroogt. Controleer daarom om de 10 tot 14 dagen hoe vochtig of hoe droog de grond is en geef pas water als de potgrond compleet opgedroogd is. Planten die in het donker overwinteren, hoeven tijdens de winter bijna helemaal geen water te krijgen. Je kan de planten ook af en toe controleren op de aanwezigheid van insecten en ziekten. Vooral als het in de wintermaanden behoorlijk warm is, voelen kleine insecten zich vaak erg op hun gemak en vermenigvuldigen ze zich sneller dan je zou willen. Om te voorkomen dat schimmels of andere ziekten zich verspreiden, moet je regelmatig afgevallen bladeren verwijderen. Bij milde temperaturen kan je ook af en toe de ramen openen voor wat frisse lucht.
Wat moet ik doen wanneer mijn plant bladeren verliest?
Als je plant na verloop van tijd bladeren verliest, hoef je je daar meestal geen zorgen over te maken. In veel gevallen komt dit doordat de plant te weinig licht krijgt. Het is daarom het beste om de plant op een lichtrijke maar koele plek te plaatsen. Als het buiten al warmer wordt, kan je de potplant op zonnige dagen met zachte temperaturen een paar uurtjes op een gedeeltelijk schaduwrijke plek plaatsen. Voor veel planten is het echter geen groot probleem dat ze bladeren verliezen gedurende korte periode. Zodra ze terug naar buiten verhuizen, zullen ze nieuwe, gezonde bladeren vormen.
Na de overwintering
Eens de temperaturen in het voorjaar geleidelijk aan weer stijgen, kan je de planten op zachte dagen enkele uurtjes buiten plaatsen. Zo kunnen ze langzaam wennen aan de buitentemperaturen. Voor vorstgevoelige planten moet je tot half mei de weersvoorspellingen in de gaten houden zodat je de planten snel terug kan binnen plaatsen als late nachtvorst wordt aangekondigd.
Deze thema's kunnen je ook interesseren