Hoornviooltje

Oranje, rood, paars, geel… Het hoornviooltje (Viola cornuta) kan je balkon of terras opfleuren in alle mogelijke kleuren. En ja, ook tijdens de winter! Deze mooie bloeiende plant behoort tot het viooltjesgeslacht (Viola) en de viooltjesfamilie (Violaceae). Momenteel bestaan er wereldwijd 500 verschillende soorten viooltjes, waaronder naaste verwanten van het hoornviooltje zoals het maarts viooltje en het driekleurig viooltje. Met hun delicate, kleurrijke bloemen zijn zowel het hoornviooltje als het driekleurig viooltje heel populair als balkon- of terrasplant in de lente en de herfst.

De kortlevende plant wordt 15 tot 20 centimeter groot en is botanisch gezien een tweejarige plant. Dit betekent dat het hoornviooltje in het eerste jaar groeit en in het tweede jaar bloeit. De plant heeft twee bloeitijden : de eerste periode begint in september en eindigt in december, de tweede periode loopt van maart tot mei, afhankelijk van het weer.

Tip : plant je hoornviooltjes aan in de herfst. Zo kan je al in september genieten van de kleurrijke bloemen en in het voorjaar een tweede maal genieten van de bloemenzee. Sommige soorten produceren van september tot mei tijdens milde winters nieuwe, kleurrijke bloemen.

Op het eerste zicht lijken het hoornviooltje en het driekleurig viooltje identiek. Hoewel ze allebei tot de viooltjesfamilie (Viola) behoren, kan je enkele verschillen opmerken. Het delicate hoornviooltje (Viola cornuta) heeft veel kleinere bloemen – het driekleurig viooltje (Viola wittrockiana) maakt indruk met haar grotere bloemen en hogere groei. Inmiddels bestaan er al tal van kleurrijke kruisingen van beide soorten.

Hoornviooltjes houden van een zonnig tot half-schaduwrijk plekje. Ze geven de voorkeur aan een vochtige, doorlatende en losse grond. De bloemen kunnen zowel in een bloemborder als in een pot op het terras of aan de voordeur worden aangeplant. Ze vormen mooie composities in combinatie met andere vroegbloeiers zoals sleutelbloemen, narcissen en driekleurige viooltjes. Door de compacte groei zijn de plantjes ideaal als beplanting onder struiken en grotere potplanten. Hoornviooltjes die in de winter bloeien, zoals de “Ice Babies”, zijn ook heel geschikt voor aanplanting in verhoogde bloembakken, bijvoorbeeld in een gemengde teelt met salades en andere groenteplanten.

Als je graag hoornviooltjes op het balkon of in de tuin wilt aanplanten, dan kan je tussen september en oktober aan de slag. Een tweede plantperiode loopt van februari tot maart. Om ervoor te zorgen dat de plantjes voldoende ruimte hebben om zich te ontwikkelen, moet je ze ongeveer 10 tot 20 centimeter uit elkaar aanplanten.

Bij de aanplanting in een pot of bloembak raden we je het gebruik van een goed doorlatende potgrond aan. Om wateroverlast te vermijden, kan je de bodem van de pot bedekken met een laagje puimsteenkorrels. Kies voor een pot of bak met afvoergaten zodat overtollig water gemakkelijk kan weglopen.

Tijdens de bloeiperiode heeft het hoornviooltje iets meer water nodig, vooral als de plant in een bloembak of -pot is aangeplant en het weer zonnig en warm is. Een constant lichtvochtige grond is ideaal, maar wees spaarzaam bij het begieten. Gezien de tijd van het jaar is het waterverbruik van de planten namelijk over het algemeen niet erg hoog. Als je teveel water geeft en de grond constant erg vochtig is, zal deze wateroverlast zorgen voor wortelrot. Geef enkel water als de bovenste laag potgrond als is uitgedroogd.

Hoornviooltjes zijn het mooist als ze je bloemborder of balkon versieren met hun prachtige bloemen. Hiervoor heeft je plant echter voldoende voedingsstoffen voor nodig. Tijdens het groeiseizoen (van eind februari tot en met april) en van september tot en met oktober kan je een portie vloeibare meststof toevoegen aan het gietwater. Vooral planten in potten en bakken hebben voldoende meststof nodig.

Zijn de bloemen van je hoornviooltje uitgebloeid? Knip ze dan regelmatig af. Zo zorg je ervoor dat de plant haar energie stopt in de ontwikkeling van nieuwe bloemen. Tegelijkertijd voorkom je dat een deel zich zelf gaat uitzaaien.

Het hoornviooltje plant zich op natuurlijke wijze voort door zaden te vormen en zichzelf uit te zaaien. Als je de plant vrij spel geeft en de verwelkte bloemen niet verwijdert, zal je in de juiste omstandigheden nog een paar kleuraccenten in je bloemperk of pot hebben doordat de plant zichzelf uitzaait.

Het hoornviooltje mag er dan heel delicaat uitzien, toch is de plant extreem robuust : ze kan temperaturen tot -15°C aan! Toch last ze tussen eind december en midden februari een bloeipauze in. Dit hangt echter af van het type. Als je op zoek bent naar een hoornviooltje dat ook tijdens de winter bloeit, dan kan je op zoek naar speciale winterviooltjes. De soort “Ice Babies” bijvoorbeeld bloeit vanaf oktober gedurende de winter, tot in het voorjaar.

Het hoornviooltje heeft meestal geen last van vorst, wel van een tekort aan water. Wanneer er tegelijkertijd zon en grondvorst is, kan er sprake zijn van een zogenaamde vorstdroogte. Dit verschijnsel treedt op wanneer water uit de bladeren van de plant verdampt door het sterke zonlicht, maar de wortels door de bevroren ondergrond geen nieuw water meer kunnen opnemen.

Om je hoornviooltjes tegen uitdroging te beschermen, kan je de plantjes op zonnige winterdagen afdekken met dennentakken of fleece. Na de koude dagen moet je deze afdekking terug verwijderen zodat de plant niet gaat rotten. Op vorstvrije dagen kan je je plant opnieuw begieten.

Hoornviooltjes in de tuin of op het terras kan je oogsten. De kleurrijke bloemen zijn niet alleen prachtig om naar te kijken, in principe zijn ze ook eetbaar. De bloemen hebben een zachte, zoete smaak die vooral goed tot zijn recht komt in salades. De hoornviooltjes kan je ook gebruiken als decoratie op taarten of in desserts.

Als je hoornviooltjes zijn aangetast door een schimmelziekte zoals valse meeldauw, dan mag je de bloemen zeker niet opeten.

De robuuste hoornviooltjes worden zelden aangetast door plantenziekten. Toch kan valse meeldauw hen het leven moeilijk maken. Deze ziekte verschijnt voornamelijk bij zeer vochtig en koel weer. Om een aantasting te vermijden, mag je enkel water gieten aan de voet van de plant, niet over de bladeren en bloemen. Als je planten last hebben van valse meeldauw, kan je een ziektebestrijder toepassen.