Buxusmotten en -rupsen

De buxusmot is - om perfect verstaanbare redenen - niet welkom in de tuin. De insecten hebben zo een grote honger, dat ze een complete buxusplant kunnen kaalvreten. In combinatie met de zakjeszwamplaag hebben ze zo een eeuwenoud buxusbos in Duitsland compleet vernietigd.

De buxusmot en haar rups komen oorspronkelijk uit Azië en verschenen pas in 2007 in onze contreien. Zonder natuurlijke vijanden werd het insect al snel een van de grootste buxusplagen. Het is vooral de rups die ernstige schade aan je planten kan aanbrengen. Dit hoeft echter niet het einde te betekenen van je buxus. Op deze pagina ontdek je alvast hoe je de insecten kan bestrijden en welke preventieve maatregelen je kan nemen zodat je buxus niet wordt aangetast.

Het is voornamelijk de buxusrups (Cydalima perspectalis) die verantwoordelijk is voor de schade aan je buxusplanten. De rups kan tot wel 5 centimeter groot worden en is te herkennen aan het licht- tot donkergroene lijf met donkere vlekken, de witte haren en zijn zwarte kop. In het voorjaar komen de larven uit die gedurende 4 weken beginnen te vreten aan je buxus. Eenmaal ze genoeg gegeten hebben, verpoppen de rupsen. Een week later verschijnen er kleine, witte motten uit de cocon.

De buxusmot kan je herkennen aan de witte, zilverachtige vleugels met kenmerkende bruine rand. Met een spanwijdte van 40 tot 45 millimeter is de buxusmot een eerder kleine vlinder. Het leven van de buxusmot is vrij kort : ze heeft slechts 8 dagen om voor zoveel mogelijk nakomelingen te zorgen. Het insect blijft zelden in je buxus, maar bezoekt liever andere planten. Pas als het tijd is om eitjes te leggen, zal de vrouwtjesmot terugkeren naar de buxus. Daarbij gaat ze liever op zoek naar buxusplanten die nog niet zijn aangetast. Dit zorgt ervoor dat de mot zich nog sneller in je tuin zal verspreiden.

In één jaar kunnen meerdere generaties ontstaan. De larven die uit de laatste eiafzet verschijnen, overwinteren in cocons tussen de buxustakken en komen het volgende voorjaar uit.

De mot legt haar eitjes voornamelijk aan de onderzijde van de buxusblaadjes. Na ongeveer vier dagen verschijnen hieruit groene larven die aanvankelijk slechts enkele millimeters groot zijn. Naast de blaadjes verslinden ze ook de schors en het hout van de buxus. Zo wordt de plant ernstig beschadigd en kan ze zelfs afsterven. Omdat de rupsen erg klein zijn en in het begin alleen in de buxusplant blijven, wordt de aantasting vaak pas een stuk later ontdekt. Toch zijn er enkele aanwijzingen die kunnen wijzen op een aantasting :

• Webben tussen de takken die een beetje doen denken aan strak gesponnen spinnenwebben
• Droge, bruine bladeren
• Dode takken
• Kleine hoopjes uitwerpselen op de bladeren

We raden je dan ook aan om je buxus regelmatig te controleren en de takken daarbij lichtjes uiteen te trekken om diep binnenin de plant te kunnen kijken.

Als je buxus is aangetast door de buxusrups, moet je snel handelen. Hierbij heb je verschillende mogelijkheden om de ongewenste bezoekers te bestrijden.

1. Handmatig verzamelen

Een milieuvriendelijke en natuurlijke manier om de buxusrups te bestrijden is door de rupsen handmatig uit je buxus te halen. Dit is relatief doenbaar als het om een kleine plaag gaat op één enkele plant. Het wordt daarentegen moeilijker als je complete buxushaag of een groep buxusplanten is aangetast - vooral omdat de rupsen zich diep vanbinnen in de plant verstoppen en daardoor vaak moeilijk te zien zijn.

Om dit tijdrovend werkje wat te versnellen, kan je een hogedrukreiniger of bladblazer gebruiken. Het doel is om de rupsen uit je buxus op een lichtgekleurde ondergrond te blazen en ze daar te verzamelen. Het gevaar bestaat echter dat de buxusrupsen alle kanten op waaien. Zo heb je meer werk om alle rupsen te verzamelen. Door deze methode bestaat ook het gevaar dat je buxus beschadigd raakt. Daarom geven we de voorkeur aan het klassieke “handmatige verzamelen”.

2. Radicale snoeibeurt

Als je heel wat webben en rupsen in je buxus hebt opgemerkt en individuele scheuten al zwaar beschadigd zijn, dan kan een snoeibeurt de oplossing bieden. Het snoeisel moet meteen worden weggegooid in het restafval om eventuele andere besmettingen te vermijden. Een radicale snoeibeurt bezorgt de plant helaas heel wat stress. Een portie buxusmeststof zal je buxus extra ondersteunen bij de ontwikkeling van nieuwe scheuten en bladeren.

3. Plantenbeschermingsmiddelen

Bij een grootschalige plaag is het onbegonnen werk om alle rupsen met de hand uit je buxus te halen. Dan biedt een insectenbestrijder de oplossing. Behandel de complete plant - ook de binnenkant, want daar zitten de meeste rupsen verstopt.

Door je buxusplanten goed te verzorgen, kan je een aangetast exemplaar sneller herstellen. Correct water geven en regelmatig bemesten vormen de basis voor een gezonde plant. Gedetailleerde instructies over de verzorging van je buxus vind je in ons plantenportret.

1. Regelmatig controleren

Voordat je een buxus aankoopt, raden we je aan om de plant in het tuincentrum of de kwekerij grondig te controleren : merk je kleine uitwerpselen op de bladeren op of zijn er webben aanwezig tussen de bladeren? Dit kan betekenen dat de buxus is aangetast door de buxusrups! Controleer wekelijks (van februari tot november) je aangeplante buxussen en begin een behandeling zodra je de eerste tekenen van een plaag opmerkt.

2. Buxusmotval

Om een aantasting van je buxusplanten in een vroeg stadium te herkennen, kan je een buxusmotval installeren. Die werkt op basis van feromonen, seksuele lokstoffen die de mannelijke buxusmotten aantrekken en vervolgens in de val lokken. Zo blijven de vrouwtjes alleen achter en wordt de voortplantingscyclus onderbroken. De val kan vanaf maart, aan het begin van het tuinseizoen, in de buurt van de buxus worden opgehangen.

3. Natuurlijke vijanden

De eerste jaren leek het alsof de vogels in onze tuin niet waren geïnteresseerd in de larven van de buxusmot. Er werd beweerd dat ze de insecten niet zouden verdragen. Toch blijkt het tij te keren, want de belangstelling voor de rupsen neemt toe. Het is waar dat dit niet voldoende is om op lange termijn van deze ongewenste bezoekers in de tuin af te komen. Toch kan je de vogels een duwtje in de rug geven door water en nestkastjes in je tuin te voorzien. Zo kan je een aantasting in een vroeg stadium indammen.