Gazon beluchten of verticuteren?

Regenbuien in de herfst, dikke lagen sneeuw in de winter of het intensieve gebruik van het gazon tijdens de zomer - je gazon krijgt het echt hard te verduren en kan daarbij ernstig beschadigd raken. Vooral bij bodems met een hoger gehalte aan klei en dus een slechte waterdoorlaatbaarheid (men spreekt ook vaak over zware bodems) kan een zware belasting tot verdichting van de bodem leiden. Dit heeft trouwens niet altijd betrekking op het complete gazonoppervlak. Als er zich na een regenbui plassen in het gazon vormen, waaruit het water maar langzaam wegloopt, dan heb je vermoedelijk te maken met een verdichte bodem. Ook planten zoals weegbree of klein hoefblad kunnen een indicatie zijn. In dergelijke gevallen is het zinvol om het gazon te beluchten.

Vaak worden beluchten en verticuteren in één adem genoemd aangezien beide methodes ervoor zorgen dat de grassen meer zuurstof krijgen en dus beter groeien. Toch zijn er enkele verschillen waarmee je rekening moet houden voordat je tot actie overgaat.

Verticuteren

Bij het verticuteren wordt de grasmat drie tot vier millimeter verscheurd met een handverticuteermachine of een motorisch aangedreven verticuteermachine. Zo kan niet alleen frisse lucht het gras bereiken, maar worden ook vilt, mos en ondiep wortelende onkruiden uit het gras verwijderd. Hoewel de graswortels meestal oppervlakkig worden geraakt en daarmee gespaard blijven, kunnen vilt en vlakwortelende mossen gemakkelijk verwijderd worden.

Mos en vilt vormen zich bijvoorbeeld wanneer het gazon voedingsstoffen tekort heeft, in de schaduw ligt of groeit op een leemachtige of zware grond. Ook de pH-waarde van de bodem en het weer spelen een belangrijke rol. Mos kan zich goed ontwikkelen op een voedselarme, schaduwrijke bodem die vaak wordt blootgesteld aan regen, waarbij gazongrassen geleidelijk aan steeds meer verdrongen worden. 

Verticuteren is als het ware een "voorjaarsschoonmaak" die één maal per jaar - bijvoorbeeld in april of mei - moet worden uitgevoerd zodat het gras bevrijd wordt van alle balast en zo goed aan de zomer kan beginnen. Als er geen mos of onkruid aanwezig is in het gazon, is verticuteren dus helemaal niet nodig.

Beluchten

Beluchten wordt aanbevolen bij verdichte bodems. Deze komen vaak voor op zware, kleiachtige gronden. Ook intensief gebruik kan leiden tot selectieve verdichting die niet meer kan verholpen worden met een verticuteermachine. In plaats van alleen de graszoden te scheuren en het vilt van het gazon te verwijderen, worden bij het beluchten de diepere lagen van de grond aangepakt : met behulp van een spitvork, een gazonbeluchter of een beluchtingsapparaat worden gaten tot tien centimeter diep in de grond gemaakt. Deze gaten zorgen voor de toevoer van frisse lucht en voor meer doorlaatbaarheid. Om die reden is ook de volgende stap - bezanden - heel belangrijk. Door zijn structuur zorgt het zand ook voor een hogere doorlaatbaarheid, waardoor het water gemakkelijker kan weglopen. Bovendien verbetert het zand de lucht- en waterstroom voor een langere periode. Als het gras niet op een zware kleigrond groeit, maar op een leemachtige grond met hoog zandgehalte, dan is meestal een goede beluchting van de grond gegarandeerd.

Voor het beluchten van het gazon kan je gebruik maken van een handmatige beluchter of een prikroller  - er zijn ook apparaten die zowel voor verticuteren als beluchten kunnen worden gebruikt. Voor kleine gazons is een klassieke spitvork meestal voldoende. Prik nu diepe gaten in de grond met het apparaat of met de spitvork. Om de bovengrond van zwaar verdichte bodems losser te maken, kan je de spitvork of handmatige beluchter een beetje heen en weer bewegen zodat de gaten wat breder worden. Door deze gaten kan de regen nu beter wegvloeien en kan er meer zuurstof bij de graswortels. Onmiddellijk daarna moet je het gazon bezanden. Het zand kan nu gemakkelijk in de eerder gemaakte gaten worden gestrooid en maakt zo de bovenste laag grond op lange termijn beter doorlaatbaar.