Klokjesbloem (Campanula)

De klokjesfamilie (Campanulaceae) groepeert ongeveer 90 geslachten, waarvan de klokjesbloem (Campanula) de grootste is met meer dan 300 soorten. De voornamelijk bladverliezende maar soms ook wel groenblijvende bloemen komen - afhankelijk van de soort - op het noordelijk halfrond voor op bosweiden, bergweiden, in hooggebergtes en aan bosranden. Ook in de tuin is de klokjesbloem een graag geziene gast : ze kan worden aangeplant in bloembedden, potten en rotstuinen. De open bloemen bieden bijen, vlinders en andere insecten, die op zoek zijn naar nectar, een waardevolle voedingsbron. Er bestaan zelfs bijensoorten (zoals de grote klokjesbij) die zich vooral focussen op klokjesbloemen.

Klokjesbloemen fleuren weilanden en tuinen van juni tot september op met hun klokvormige, buisvormige of stervormige bloemen. De bloemkleur varieert daarbij van stralend wit over zachtroze, tot zelfs lichtblauw of donkerpaars. De hoogte en de groeivorm van deze kruidachtige zomerbloem hangt af van de soort : grote soorten zoals het perzikbladklokje (Campanula persicifolia) of het melkachtig klokje (Campula lactiflora), die rechtop groeien, kunnen 50 tot 150 centimer hoog worden. Kleine soorten zoals het dwergklokje (Campanula cochleariifolia), het populaire dalmatiëklokje (Campanula portenschlagiana) en het karpatenklokje (Campanula carpatica) blijven daarentegen heel compact en worden soms maar 10 centimeter hoog. Door hun lage, kussenvormende groei zijn ze daarom ideaal als bodembedekker.

De meeste klokjesbloemen zijn meerjarige vaste planten die zonder probleem de winter doorstaan en het daaropvolgende voorjaar terug uitlopen. Zo zijn de kaukasische klokjesbloem (Campanula raddeana), die heel geschikt is voor rotstuinen, en het populaire perzikbladklokje (Campanula persicifolia) meerjarig en winterhard. Enkele klokjesbloemen zijn echter een- of tweejarig zoals het weideklokje (Campanula patula) met haar lichtblauw/paarse bloemen.

Klokjesbloemen voelen zich thuis op zonnige tot half-schaduwrijke plekjes. Voorzie een goed doorlaatbare bodem die licht vochtig is. Enkele Campanula-soorten kunnen in rotstuinen aangeplant worden zoals het dalmatiëklokje (Campanula portenschlagiana).

Als je klokjesbloemen in een pot wilt aanplanten, dan gebruik je bij voorkeur een potgrond voor balkonplanten die verrijkt is met meststof. Zo zijn je planten gedurende meerdere weken voorzien van alle belangrijke voedingsstoffen.

De ideale periode om klokjesbloemen te zaaien is tussen april en mei, wanneer er geen bodemvorst meer wordt verwacht. Klokjesbloemen kunnen eventueel ook in de herfst worden gezaaid. Daarbij is het echter belangrijk dat het niet vriest gedurende 6 weken na het uitzaaien. Dit geeft de zaden genoeg tijd om in te wortelen en genoeg kracht te krijgen om te groeien en te bloeien in het daaropvolgende voorjaar.

Klokjesbloemen die in het voorjaar werden gezaaid zullen - afhankelijk van de soort - bloeien vanaf juni. De ganse zomer zal je kunnen genieten van de kleurrijke bloemen, tot in september. Ook bijen, vlinders en andere insecten zijn blij met deze lange bloeiperiode.

Als je klokjesbloemen hebt voorgezaaid of jonge plantjes hebt aangekocht in het tuincentrum, kan je de bloemen vanaf midden mei, na de IJsheiligen, uitplanten in een pot of in je bloemborder. De mooie zomerbloemen zijn ook heel geschikt voor de creatie van wilde bloemenweiden of voor de aanplanting in rotstuinen.

Zo ga je te werk :

• Graaf een gat dat iets groter is dan de wortelkluit.
• Plaats de jonge plant in het plantgat.
• Vul het plantgat op met aarde en bedek de wortelkluit met aarde.
• Druk goed aan en geef water.

Klokjesbloemen zijn heel onderhoudsvriendelijke planten. Ze houden meer van een droge bodem dan van natte voeten - Campanula's in een pot geef je daarom beter regelmatig een klein beetje water in plaats van minder frequent een grote hoeveelheid water. Om wateroverlast te vermijden kan je de bodem van de bloempot bedekken met een laagje drainagemateriaal zoals hydrokorrels. De korrels zullen waterophoping en wortelrot voorkomen. Klokjesbloemen in bloembedden hoef je enkel water te geven tijdens langere periodes van droogte.

Om je bloemen duurzaam te versterken en te voorzien van voedingsstoffen, kan je bij de aanplanting een gekorrelde meststof op basis van schapenwol in de bodem inwerken. Deze meststof zal je plantjes gedurende 5 maanden voorzien van alle belangrijke voedingsstoffen. Bovendien bezitten de korrels een heel grote wateropslagcapaciteit zodat je planten ook tijdens periodes van droogte worden verzorgd. Daarnaast zorgt de meststof voor een luchtige bodemstructuur.

Klokjesbloemen vermeerderen? Daar hoef je helemaal niks voor te doen! Hun lichte zaadjes worden door de wind verspreid.

Als je zo lang mogelijk van de prachtige bloemen wilt genieten, raden we je aan om regelmatig de uitgebloeide bloemen en plantendelen te verwijderen. Zo zal je de plant stimuleren om nieuwe bloemen te ontwikkelen. Winterharde Campanula-soorten kan je tijdens de winter gewoon in het bloemperk laten staan en het daaropvolgende voorjaar snoeien. Zo zal de plant vanzelf terug uitlopen.

Hoe robuust de klokjesbloem ook is : er zijn nog steeds enkele ziekten die problemen kunnen veroorzaken. De ziekte die Campanula's het vaakst treft is klokjesroest (Coleosporium campanulae). Bij een aantasting zal de schimmelziekte belangrijke voedingsstoffen, die de plant nodig heeft voor een gezonde groei, wegnemen. Symptomen van de roestschimmel en mogelijke oplossingen ontdek je op deze pagina.