Stokroos

Wil je bij jou thuis de romantische sfeer van een landgoedtuin creëren? Dan mag één plant zeker niet ontbreken : de prachtige stokroos. Het geslacht van de stokrozen (Alcea) behoort tot de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae), die uit het Middellandse Zeegebied afkomstig is. Deze plantenfamilie komt ondertussen al jaren voor in Europa en Azië, en omvat bijna 80 soorten.

Typisch voor deze mooie sierplant is de rechtopstaande groei. Op de lange stengels van bijna 2 meter hoog vormen zich opvallende bloemen die verkrijgbaar zijn in kleuren van roze tot geel en donkerpaars. Stokrozen zijn tweejaarlijkse planten, dus in het eerste jaar dat je ze hebt aangeplant, zullen ze alleen een bladrozet vormen. Pas in het tweede jaar zullen deze groter worden en van juli tot september bloeien. Naast het mooie uiterlijk staat de plant ook bekend als geneeskrachtige plant. Al in het oude Rome werd de plant in kloostertuinen gebruikt als natuurlijk middel tegen hoest of bronchitis.

Met hun grote, kleurrijke bloemen zijn stokrozen ideaal voor een duurzame landgoedtuin. Vooral in een bloemperk gecombineerd met zonnebloemen, phlox of ridderspoor vormen ze een mooie blikvanger. De lange stengels moeten soms worden ondersteund om te vermijden dat ze breken. Een bijzonder leuk idee is om de stokroos langs huismuren, schuttingen of muren te laten groeien. Niet alleen wij genieten van de mooie bloemen. De bloemen vormen ook nog eens een waardevolle voedingsbon voor bijen, hommels en vlinders!

In de stokrozenfamilie vindt iedereen zijn gading : ze zijn er in alle soorten en denkbare kleuren en er zijn soorten met dubbele en ongevulde bloemen. De bekendste soort is de Alcea rosea die in heel wat tuinen terug te vinden is. Om een leuk contrast te creëren met de fel bloeiende sierplanten in de tuin, kan je kiezen voor de stokroos "Nigra" met haar donkerpaarsrode bloemen die er bijna zwart uitzien. Er zijn ook heel wat populaire soorten met dubbele bloemen zoals de "Pleniflora". Je kan de kleuren naar hartelust combineren : lichte, pastelkleurige, bloemen of felle, donkerrode of donkerpaarse bloemen zorgen voor een heel romantische uitstraling.

Een andere robuuste stokrozensoort is de Alcea ficifolia met haar vijgvormige bladeren en grote bloemen in talrijke kleuren. Voor tuinliefhebbers is ook de kruising van gewone stokrozen en echte heemst (Althaea officinalis) heel interessant. Die wordt soms ook wel bastaard-kaasjeskruid genoemd. Deze soort draagt iets kleinere bloemen maar is wel beter bestand tegen de bevreesde kaasjeskruidroest.

Een andere schoonheid uit de kaasjeskruidfamilie, die vaak met stokrozen wordt verward, is het kaasjeskruid. Beide soorten lijken heel hard op elkaar, maar hebben een andere bloemstructuur en hoogte. Terwijl de stokroos tot 2 meter hoog kan worden, wordt groot kaasjeskruid maximaal 120 centimeter hoog. De plant groeit bovendien meer kruidachtig en vertakt. De stokroos heeft grotere, trompetvormige bloemen, terwijl de bloemen van het kaasjeskruid kleiner zijn.

Stokrozen voelen zich comfortabel op een zonnig plekje, beschut tegen de wind. Ideaal is een voedingsrijke, doorlatende bodem die lichtjes vochtig is. De plant is ook blij met een plekje aan de huismuur, een omheining of een pergola die hen extra houvast bieden. In bloemperken kan je de stokroos met een plantenstok of halfronde rozensteun extra ondersteunen.

We raden je aan om je stokrozen niet te dicht bij elkaar aan te planten. Zo hebben ze genoeg plaats om zich verder te ontwikkelen en zullen de bladeren na een regenbui sneller opdrogen. Zo voorkom je dat je plant wordt geïnfecteerd door de roestschimmel.

Als je je stokrozen als jonge plant in je plantencentrum of speciaalzaak hebt aangekocht, dan plant je deze best in het vroege najaar uit in de tuin. Zo hebben de planten voldoende tijd om zich verder te ontwikkelen voor het begin van de winter. De sierplant zal je het daaropvolgende voorjaar verrassen met prachtige bloemen. Houd er rekening mee dat stokrozen, die bij de aankoop al bloemen dragen, in hetzelfde jaar nog zullen verwelken en het daaropvolgende jaar niet zullen bloeien.

1. Graaf een voldoende groot plantgat en vermeng de moedergrond met een bodemverbeteraar. Aangezien stokrozen lange penwortels vormen, is het belangrijk dat het plantgat diep genoeg is.
2. Plaats de jonge plant in het plantgat. Houd rekening met een afstand van 30 centimeter tussen meerdere stokrozen.
3. Om de plant van bij de start te voorzien van voedingsstoffen, kan je bij de aanplanting een portie organische meststof met lange werking in de grond inharken. Volg hierbij nauwkeurig de doseringsaanbevelingen op de verpakking op.
4. Om te voorkomen dat de lange stengels breken, kan je ze stabiliseren door ze vast te binden aan een plantenstok.
5. Geef de plant vervolgens voldoende water. Tip : bedek de bodem rond de plant met schors of mulch. Zo droogt de bodem minder snel uit.

Deze mooie bloeiende plant kan je ook zonder probleem in een pot op het balkon of het terras planten. Neem hiervoor een pot die voldoende diep is (30 tot 40 cm) en waarvan de bodem is voorzien van een afvoergat. Bedek de bodem vervolgens met een laagje drainagemateriaal (vb. hydrokorrels) om wateroverlast te voorkomen. Plant je stokroos vervolgens in een potgrond voor balkonplanten om je plant de ideale groeiomstandigheden te bieden.

Naast het uitplanten van jonge planten kan je stokrozen ook direct in het bloemperk uitzaaien van juni tot het einde van de zomer. Houd hierbij rekening met een afstand van 30 tot 40 centimeter tussen de zaden. Druk het zaadje enkele millimeters diep in de grond. Stokrozen zijn donkerkiemers - daarom moeten ze met potgrond bedekt zijn om succesvol te kunnen ontkiemen. Als je de stokrozen te dicht op elkaar zaait, dan raden we je aan om vóór de start van de winter de planten op een ander plekje aan te planten zodat ze zich goed kunnen ontwikkelen.

Stokrozen kunnen ook in plantschalen worden gezaaid. Na enkele weken kan je de planten scheiden en op een luchtig plekje in het bloemperk aanplanten. Wacht echter niet te lang : de diepe wortels van de stokroos hebben voldoende ruimte nodig om te groeien. In het tweede jaar zullen de vers gezaaide stokrozen hun mooie bloemen laten zien.

Planten met dunne, grote bladeren hebben meestal veel water nodig. Ook stokrozen moeten tijdens de zomermaanden regelmatig water krijgen. Vooral in het tweede jaar groeit de bloem heel snel en heeft ze daarvoor veel water nodig. Zorg ervoor dat de grond altijd gelijkmatig vochtig is, maar dat er geen wateroverlast ontstaat. Een laagje drainagemateriaal (vb. hydrokorrels of puimsteenkorrels) onderin jouw bloempot zal wateroverlast voorkomen. Vers gezaaide of nieuw geplante stokrozen hebben extra aandacht nodig. Om het water langer in de bodem te kunnen houden, kan je de grond rond je stokrozen bedekken met schors of mulch. Door de grond regelmatig te harken, zal je stokroos het gietwater beter kunnen opnemen en zal er minder water verdampen.

Om hun prachtige, grote bloemen te kunnen ontwikkelen, hebben je stokrozen voldoende kracht en energie nodig. We raden je dan ook aan om je planten in het voorjaar, vanaf de groeifase, regelmatig te bemesten met een organische gekorrelde meststof die je lichtjes in de bodem harkt. Deze korrels zullen zorgen voor een krachtige groei. Tijdens de bloeiperiode kan je een portie vloeibare meststof toedienen.

Geniet je ook zo van de prachtige uitstraling van stokrozen in je tuin? Dan hoef je niks te doen - eenmaal ze is uitgebloeid, zal de plant zich in de nazomer zelf weer uitzaaien en zo zorgen voor nog meer kleurrijke accenten in je tuin. Je hoeft enkel de zaaddozen te laten liggen tijdens de winter en ze pas te verwijderen in het daaropvolgende voorjaar.

Als je zelf de Alcea rosea op een specifieke plek wilt zaaien, dan kan je de zaden verzamelen. De zaden zijn rijp als de zaaddozen bruinkleuren en opdrogen. Als je de zaden direct in augustus of september uitzaait, dan zal je het daaropvolgende jaar kunnen genieten van prachtige bloemen. Als alternatief kan je de zaden op een droge en donkere plaats bewaren om ze later uit te zaaien.

Als je genoeg hebt van al die stokrozen en wilt verhinderen dat de plant zichzelf gaat uitzaaien, dan kan je de plant na de bloei tot net boven de grond snoeien. Het kan echter ook de moeite waard zijn om de stengels tot aan het blad terug te knippen. Sommige moederplanten herstellen zich tijdens de winter en hebben het jaar daarop een tweede bloeiseizoen.

De tweejarige stokroos is een heel taaie plant en heeft meestal geen extra winterbescherming nodig. Tijdens de wintermaanden sterft het bovengrondse deel van de plant af om in het voorjaar terug uit te lopen. Bij heel strenge vorst kan het echter de moeite waard zijn om de plant extra te beschermen - vooral bij jonge planten is dit het eerste jaar heel zinvol. Zo vermijd je dat hun wortels beschadigd raken. Hiervoor kan je de grond rond de stengel van de plant bedekken met bladeren of met kreupelhout, of de stokrozen omwikkelen met vlies of een oud laken.

Een heel lastige schimmelziekte die stokrozen heel vaak aantast, is stokrozenroest (Puccinia malvacearum). Bij vochtig en warm weer zullen de schimmelsporen zich heel snel uitbreiden en gele vlekken en roodbruine puisten veroorzaken op de onderzijde van de bladeren. Bij een sterke infectie zullen de bladeren verwelken en kan de stokroos zelfs helemaal kaal worden. Als je de eerste symptomen hebt opgemerkt, moeten de geïnfecteerde bladeren zo snel mogelijk worden verwijderd en bij het huishoudelijk afval worden gegooid. Gooi ze zeker niet op de composthoop - anders kunnen de schimmelsporen zich opnieuw verspreiden in de tuin. Een aangepast plantenbeschermingsmiddel tegen roest op rozen kan helpen om je stokroos te beschermen tegen verdere schade.

Een besmetting met stokrozenroest kan je voorkomen door :

• de plant op de juiste plaats aan te planten. Ideaal is een locatie in het bloembed met voldoende afstand tot andere planten zodat de lucht goed kan circuleren.
• geen water over de bladeren te gieten maar wel aan de voet van de plant. Zo vermijd je dat er zich vocht ophoopt op de bladeren, wat de ontwikkeling van de schimmelziekte alleen maar bevordert.
• stokrooshybriden aan te planten. Die zijn het resultaat van het kruisen van een gewone stokroos met echte heemst. Dergelijke kruisingen zijn beter bestand tegen stokroosroest.