Perzik, perzikboom

De perzikboom is een echte zonneklopper - voor hem kan het niet warm genoeg zijn! Daarom is het heel belangrijk om de boom op een bijzonder zonnig plekje in je tuin aan te planten.

De perzikboom houdt helemaal niet van de koude oostenwind en late vorst ; hij voelt zich veel comfortabeler op een plekje beschut tegen de wind. Het is het beste om de perzikboom aan de zonnige zuidkant van je huismuur te planten. Op deze manier kan de opgehoopte warmte ook optimaal benut worden. Als de zon lang op de huismuur schijnt, wordt de warmte daar opgevangen en straalt deze dan terug naar de perzikboom. Zo heeft de boom het extra warm, kan het fruit goed rijpen in de zon en kan je aan het einde van het seizoen heerlijk sappige perziken oogsten. 

Als je een kleine dwergperzik wilt planten, heb je ook de mogelijkheid om die in een pot op een overdekt terras of balkon te kweken. Hier is de plant niet alleen beschermd tegen de wind, maar ook tegen de regen.

De perzikboom komt uitspronkelijk uit heel warme streken waar de bodem heel anders is dan in onze contreien. De boom wordt vooral aangeplant in Franse, Spaanse of Turkse wijngaarden. Net daarom geeft de boom de voorkeur aan een licht leemachtige en humusrijke bodem die rijk is aan voedingsstoffren.

In zware, natte en koude bodems voelt de perzikboom zich daarentegen helemaal niet prettig. De kans op wateroverlast in de bodem is groot en daar houdt de mediterrane plant helemaal niet van. Wateroverlast treedt op wanneer er teveel water wordt gegeven of het te hard regent en het water niet goed kan weglopen. De wortels van de boom krijgen dan niet genoeg zuurstof en rotten langzaam weg. Ook waterlast in potten moet ten alle tijde vermeden worden door drainagegaten in de pot te voorzien waardoor het overtollige water gemakkelijk kan wegvloeien.

Als je tuinbodem niet aan deze voorwaarden voldoet, kan je zelf een handje helpen :

• Bij een te zware bodem kan je de structuur losser maken door de grond te vermengen met zand en humus, of door een goede drainage te voorzien in de diepere lagen van de grond met behulp van stenen, zand en grind.
• Bij een zandgrond heb je het voordeel dat de grond sneller opwarmt, maar dergelijke bodems zijn meestal nogal arm aan voedingsstoffen en kunnen het water niet goed vasthouden. Voor lichte zandgronden raden we je daarom aan om humus of hoogwaardige potgrond toe te voegen.

Een kleine tip : als het bodemtype in je tuin niet geschikt is voor het kweken van perziken, kan je een kleinere, compactere perzikboom kopen die je gemakkelijk in een pot kan aanplanten. Hiervoor is een potgrond voor mediterrane planten ideaal. Dergelijk substraat is speciaal afgestemd op de behoeften van mediterrane planten en zorgt ervoor dat de planten zich snel thuis voelen op hun nieuwe standplaats.

Wil je een grote perzikboom in de tuin aanplanten, dan is het een goed idee om de perzikboom als struik, halfstam of hoogstam in een boomkwekerij aan te kopen. De boom wordt dan zo voorbereid dat hij alleen nog geplant hoeft te worden. Als 3 tot 4 jaar oude struik zijn perzikbomen winterharder. Perzikbomen groeien ook maar langzaam en zijn daardoor beter bestand tegen externe invloeden.

Kleine tip : veredelde perzikbomen zijn heel robuust en produceren een duidelijk rijkere oogst. Op de entplaats groeien namelijk twee verschillende planten samen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de basis (dat zijn de wortels en de stam van de boom) en de cultivar (ofwel de perzik). Veredelde bomen kan je in boomkwekerijen kopen.

De boom kan in een open ruimte of direct aan de huismuur worden geplant. Als de boom een plaatsje krijgt aan de huismuur, hoef je enkel een groeisteun (hekwerk) aan de muur te bevestigen die dient als klim- en groeisteun voor je perzikboom. Als je alleen een balkon hebt, kan de perzikboom in een pot of kuip worden aangeplant.

Idealiter werk je twee maanden vóór de aanplanting goed verteerde compost in de grond om een goede plantbasis te creëren. De perzikboom moet in het voorjaar worden aangeplant, bij voorkeur in april om late vorstschade te voorkomen.

Het wortelstelsel van je perzikboom is niet bijzonder productief en kan zich daarom moeilijk verdedigen tegen andere wortels. Om ervoor te zorgen dat de fruitboom zich in je tuin comfortabel voelt en zich goed kan ontwikkelen, plant je hem daarom best op ongeveer drie tot vier meter afstand van andere fruitbomen. 

Zo ga je te werk :

1. Maak de aarde diep los
2. Zorg voor een goede waterafloop (drainage)
3. Graaf het plantgat - dit moet twee keer zo groot zijn als de wortelkluit
4. Plaats de boom niet te diep in het gat - bij veredelde perzikbomen moet de entplaats nog duidelijk zichtbaar zijn
5. Stabiliseer de boom met behulp van een paal om hem te beschermen tegen harde wind en om hem te helpen groeien

Als je tuingrond vrij compact is, kan je zelf zorgen voor een goede drainage door een basis van zand en kiezelstenen in het plantgat te creëren. Het zand en de stenen maken de grond iets meer doorlatend zodat wateroverlast kan worden vermeden.

Het is belangrijk dat de perzikboom na de aanplanting enkele weken constant vochtig wordt gehouden. Daarnaast kan in het wortelgebied een mulchlaag van schors worden aangebracht. Die zal de grond tegen uitdroging beschermen.

Heb je geen tuin of beschik je niet over een geschikt plekje om een perzikboom aan te planten? Geen probleem : de fruitboom kan je ook in een pot aanplanten!

Er bestaan verschillende soorten dwergperziken die geschikt zijn voor aanplanting in een pot op het balkon. Dat heeft zelfs een groot voordeel : je perzikboom is heel mobiel in tegenstelling tot grote bomen die in de volle grond groeien. Op deze manier kan je de pot gemakkelijk naar binnen verhuizen als er in het voorjaar late nachtvorst wordt voorspeld en zo kan je vermijden dat de vorstgevoelige bloemen beschadigd raken. Als het fruit begint te rijpen, kan de fruitboom altijd naar een zonniger en warmer plekje op je balkon worden verplaatst. Doordat de zon in het voorjaar lager staat dan in de zomer, creëer je altijd de beste omstandigheden voor je perzikboom.

Ook de teelt van perzikbomen in een serre biedt heel wat voordelen. Vooral op koele locaties zijn de zomers vaak niet warm en lang genoeg om de tropische vruchten optimaal te laten rijpen. De serre mag in de winter echter niet worden verwarmd, omdat de perzikboom deze koelere periodes van rust nodig heeft om nieuwe krachten op te doen voor het volgende seizoen.

Vooral na de aanplanting en tijdens het groeiseizoen in het voorjaar en in de zomer is het belangrijk dat je fruitboom voldoende water krijgt. Zo ontwikkelt hij voldoende stevigheid. Een constante watertoevoer is vooral belangrijk tijdens de lente- en zomermaanden, wanneer de perzikboom wordt blootgesteld aan zon en warmte. Als de boom te weinig water krijgt, bestaat het gevaar dat de vruchten erg klein blijven of zelfs voortijdig afvallen.

Ook als de boom tegen een muur is aangeplant, heeft hij extra water nodig omdat op deze plaats de grond erg snel kan uitdrogen.

Geef je perzikboom geen kalkhoudend leidingwater. Te veel water kan de chlorose van de plant stimuleren. Daarbij zullen de bladeren geelkleuren want ijzer en en andere belangrijke voedingsstoffen kunnen niet meer door de wortels worden opgenomen.

Er zijn verschillende manieren om je perzikboom zo goed mogelijk van extra voedingsstoffen te voorzien. Aan het begin van het groeiseizoen (begin maart) kan een gekorrelde meststof met lange werking worden toegepast. Als je perzikboom in een pot is aangeplant, kan je bij de aanplanting deze meststof in de grond inwerken. Een evenwaardig alternatief is een vloeibare meststof die aan het gietwater wordt toegevoegd. Een perzikboom heeft veel voedingsstoffen nodig om zijn vruchten te laten rijpen en die zijn in een pot slechts in beperkte hoeveelheid aanwezig.

Om ervoor te zorgen dat de perzikboom heel wat vruchten produceert, is het belangrijk dat hij in de lente - tussen april en mei - wordt gesnoeid. Hierbij wordt ongeveer 3/4 van de scheuten die het voorgaande jaar vruchten droegen, ingekort. De lange scheuten van de perzikboom vormen namelijk - nadat ze al eens vruchten hebben gedragen - meestal geen vruchten meer. Om ervoor te zorgen dat de energie van de boom niet wordt verspild aan overtollige scheuten, moeten de "oude" worden ingekort. De boom kan dan zijn energie stoppen in de ontwikkeling van nieuwe scheuten die het volgende jaar vruchten zullen dragen.

Daarnaast wordt door de snoeibeurt ook de vruchtzetting uitgedund die op dit moment al kan worden opgemerkt. Zo groeit de kruin niet zo dicht meer en kunnen de vruchten meer zonnestralen opvangen. Want onthoud : hoe minder vruchten aan de boom hangen, hoe groter die worden.

In het voorjaar staat de boom volop in bloei en zijn de knoppen al te zien, waardoor je makkelijker de verschillende soorten scheuten aan de perzikboom kan onderscheiden. Dit maakt de snoei dan ook veel gemakkelijker.

Een vrijstaande perzikboom snoeien - drie tips

• snoei ongeveer 3/4 of 1/2 van alle takken
• snoei drie tot vier zijdelingse draagtakken tot op een lengte van drie tot vier ogen
• snoei de hoofdstam tot op ongeveer 8 ogen boven de hoogste draagtak

Bovendien kunnen de nieuwe scheuten van de zijtakken in de loop van het jaar worden vastgebonden zodat ze het volgende jaar een beetje kunnen worden gesnoeid. Zo ontstaan draagtakken met een goede zijdelingse vertakking.

Als je perzikboom aan een hekwerk groeit, worden twee zijdelingse draagtakken als uitgangspunt genomen. Alle takken worden tot op drie tot vier ogen gesnoeid en nieuwe scheuten moeten in alle richtingen worden gesnoeid.

Als alternatief kan je je perzikboom ook na de oogst snoeien, zodat er het volgende jaar weer volop fruit kan worden geoogst. Het is echter gemakkelijker om in het voorjaar te snoeien omdat in deze periode de knoppen al zichtbaar zijn.

De meeste perzikbomen zijn extreem winterhard en kunnen vriestemperaturen goed overleven. De winterhardheid kan echter per boomsoort verschillen.

Perzikbomen die in potten groeien, zijn duidelijk gevoeliger voor vorst omdat de wortels kunnen bevriezen. Fruitbomen in volle grond daarentegen zijn beter beschermd omdat de grond meestal slechts aan het oppervlak bevriest. Om dit probleem te omzeilen en de wortelkluit te beschermen, kan je je perzikboom onder een afdak in een houten kist gevuld met bladeren plaatsen, of lichtjes in fleece of in een oud deken inwikkelen. Jonge perzikbomen die net in de tuin zijn aangeplant, lopen vaak meer risico. Hier kunnen fleece, jute of een oud deken eveneens extra warmte bieden.

Tips voor planten in potten : bij langaanhoudende vorst kan je je perzikboom in pot voor korte tijd op een koel, vorstvrij plekje zoals de garage of de kelder plaatsen. De woonkamer is echter niet de juiste keuze, want het perfecte winterverblijf voor perzikbomen mag niet te warm zijn om de winterslaap van de plant niet te verstoren. Hoewel perzikbomen winterhard zijn, zijn hun bloemen dat niet. Daarom moet je voorzichtig zijn, vooral in het voorjaar, wanneer de perzikbomen hun knoppen vormen en er nog late nachtvorst kan optreden. Let dus goed op de weersvoorspelling : als er nachtvorst wordt aangekondigd, bedek dan je bloeiende perzikboom met een zeil of een oud deken. Zodra de vorst voorbij is, moet je die terug verwijderen. Tijdens ijzige dagen plaats je je perzikboom best op een lichtrijk plek binnenshuis. Zodra de temperaturen terug beginnen stijgen, kan het boompje terug naar buiten verhuizen.

Het doel van de meeste tuinliefhebbers die een perzikboom bezitten, is ongetwijfeld het kunnen oogsten van eigen fruit. Maar wanneer kunnen de heerlijke vruchten precies worden geplukt?

Alles hangt af van de variëteit. Sommige soorten zijn al eind juli rijp, andere pas eind augustus of begin september. Als de schil goudgeel tot roodachtig is en het vruchtvlees wat zachter aanvoelt, kunnen de perziken worden geplukt. Mocht je je perzik per ongeluk iets te vroeg hebben geplukt, dan kan je hem gewoon korte tijd in een warme omgeving bewaren zodat hij kan verder rijpen.

Niet alleen vorstschade kan de perzikboom ernstig beschadigen, maar ook de krulziekte, een vaak voorkomende schimmelziekte. Als de boom goed wordt verzorgd en over het algemeen in goede gezondheid verkeert, is hij minder vatbaar voor deze ziekte. De ziekte manifesteert zich voornamelijk op de bladeren door :

• blaasvormige bultjes
• vlezige verdikkingen en vervormingen
• gekrulde of gegolfde bladeren
• geringe groei van knoppen, bloemen en vruchten
• bladeren met witgroene tot rode kleur

Om de verspreiding van de reeds aangetaste bladeren te stoppen, kan je je perzikboom beschermen met een ziektebestrijder. Volg hierbij nauwkeurig de doseringsaanbevelingen die vermeld staan op de verpakking, op. Als je perzikboom jaarlijks wordt aangetast door de krulziekte, kan je de boom ook preventief behandelen, telkens voor de bloei.