Calathea

De calathea, die afkomstig is uit Zuid- en Midden-Amerika, is een onmisbare kamerplant geworden. De plant betovert onze woonkamer met haar felgekleurde bladeren die 's avonds oprollen en zich opnieuw ontvouwen aan het begin van de dag. Om deze reden wordt de calathea makoyana ook wel de "levende plant" genoemd. In haar land van herkomst is de sierplant echter niet populair als kamerplant, maar diende ze eerder als voedsel of als vlechtmateriaal. De inboorlingen vlochten manden met de bladeren van de calathea. De naam 'calathea' is afgeleid van het Griekse woord 'kalathos', wat letterlijk 'mand' betekent. 

Er bestaan in totaal meer dan 300 verschillende soorten calathea's in allerlei kleuren en vormen. Zo heeft de 'Calathea orbifolia' ronde, groene bladeren met lichtgroene strepen terwijl de donkergroene bladeren van de 'Calathea ornata' (ook wel pinstripe plant genoemd) roze strepen hebben. De onderzijde van de bladeren heeft bovendien een donkerpaarse kleur. De 'Calathea warscewiczii' (ook bekend onder de naam pauwenplant) heeft daarentegen langwerpige bladeren met een glanzende rode onderkant. Een echte blikvanger is ongetwijfeld de 'Calathea white fusion' met zijn witte bladeren. Vooral de 'Calathea makoyana' met zijn groene tot felgele bladeren is overal ter wereld heel populair.

Door zijn tropische afkomst stelt de calathea heel specifieke eisen wat betreft de standplaats. Om zich goed te voelen, heeft de plant vooral een hoge luchtvochtigheid nodig. De calathea is daarom ook de ideale plant voor in de badkamer, op voorwaarde dat je daar over een raam beschikt. De tropische schoonheid heeft namelijk veel licht (geen direct zonlicht!) nodig. Een temperatuur van 20 tot 25°C is ideaal. Temperaturen onder de 18°C zijn niet voldoende. Vermijd eveneens tocht. De plant wordt bij voorkeur aangeplant in een goed doorlatende en voedselrijke potgrond voor kamerplanten.

Als je merkt dat de potgrond sterk doorworteld is of dat de wortels onderaan uit de pot groeien, dan moet je je calathea zo snel mogelijk verpotten. Een calathea wordt normaliter om de twee jaar verpot. De ideale periode hiervoor is het voorjaar. Vóór het verpotten raden we je aan om de wortelkluit te onderzoeken en bruine en rotte wortels af te snijden. Aangezien het hier om een platwortelige plant gaat, moet de nieuwe pot eerder breed dan hoog zijn.

Van april tot oktober bevindt de calathea zich in de groeifase. Tijdens die periode bevelen we aan om ongeveer 1 tot 2 keer per week een portie lauw, kalkarm water toe te dienen. Controleer regelmatig of je plant dorst heeft door je vinger enkele centimeters diep in de potgrond te stoppen. Als de bovengrond droog is, is het tijd om water te geven.

Normaliter kan een calathea beter kortstondige periodes van droogte verdragen dan een constant vochtige omgeving. Vermijd in elk geval wateroverlast. Tijdens de rustperiode van november tot maart heeft je tropische plant geen water nodig.

Om je calathea te ondersteunen bij de ontwikkeling van bladeren, is het belangrijk dat je de plant voldoende voedingsstoffen toedient. Een aangepaste vloeibare meststof specifiek voor kamerplanten is hiervoor ideaal. Tijdens de groeifase voeg je eenvoudigweg om de 1 tot 2 weken een portie meststof toe aan het gietwater. In de winter hoef je je calathea slechts 1 maal per maand te bemesten.

De calathea-bladeren met kleurrijk motief fleuren elke kamer op en geven net dat tikkeltje extra. De calathea is echter niet de meest onderhoudsvriendelijke plant - als ze te weinig verzorgd wordt, zal je dat meteen opmerken aan de bladeren.

• De bladeren van de calathea hangen slap

Als je calathea de bladeren laat hangen, dan is dit vaak te wijten aan een te koele standplaats. Dit betekent echter niet dat je de plant in de zon moet plaatsen, want ook hiervoor is de plant heel gevoelig.  Een andere mogelijke oorzaak kan wateroverlast zijn. Als je je calathea iets té enthousiast hebt water gegeven en de grond vochtig blijft, dan is het verstandig om je plant te verpotten en daarbij zoveel mogelijk van de oude potgrond te verwijderen. Vooral in de winter kan het gebeuren dat de calathea door tocht de bladeren laat hangen. In dat geval kan het helpen om de plant tijdens het verluchten van de ruimte in een hoek van de kamer te plaatsen.

• De bladeren van de calathea worden geel

Kleuren de bladeren van je calathea geel? We kunnen je alvast geruststellen : de oudere bladeren vallen na verloop van tijd af. Omdat de plant voedingsstoffen uit haar bladeren haalt, worden ze na verloop van tijd geel. Bij gebrek aan voedingsstoffen worden ook de oudere bladeren geel. Dan is het tijd om een portie vloeibare meststof toe te dienen en zo de plant van voldoende voedingsstoffen te voorzien.

Als er meerdere - vooral jonge - bladeren geel kleuren, dan kan dit te wijten zijn aan overbemesting of wateroverlast. In beide gevallen is het zinvol om de plant te verpotten in een portie verse potgrond.

• De bladeren van de calathea worden bruin

Tijdens de zomer kunnen de bladeren van je calathea door de zon verbranden. Plaats je plant dus niet in direct zonlicht. Ook op droge lucht zal je calathea reageren : de bladranden kleuren bruin. Om dit tegen te gaan, kan je de luchtvochtigheid verhogen met behulp van een luchtbevochtiger. Als alternatief kan je de bladeren om de vier weken besproeien met kalkvrij water of met een speciale bladverzorgingsspray. Dit mag je echter niet te vaak doen om schimmelziekten te vermijden.

• De bladeren van de calathea rollen op

Als de bladeren van je plant zijdelings oprollen, dan moet je in eerste instantie de standplaats controleren. De oorzaak is meestal een te zonnige plaats of een te lage luchtvochtigheid. Maar ook als de plant heel veel dorst heeft, zullen de bladeren oprollen. Dan is het tijd om water te geven.

Als je je calathea succesvol wilt vermeerderen, dan doe je dit bij voorkeur ten laatste in de lente of in de vroege zomer. De ideale manier om de plant te vermeerderen, is via stekken of door de plant te delen.

Vermeerderen via stekken :

1. Snijd eerst enkele stekken met twee tot zes bladeren net boven de grond af.
2. Plant de stekken vervolgens in een pot met potgrond.
3. Om zeker te zijn dat de calathea wortels gaat vormen, is het belangrijk om de potgrond constant vochtig te houden. De stekken zullen goed gedijen op een lichtrijk plekje zonder direct zonlicht. Om de luchtvochtigheid te verhogen, kan je de pot afdekken met folie - vergeet echter niet regelmatig te verluchten.
4. Zodra de plantjes voldoende wortels hebben gevormd, kunnen ze in een grotere pot worden overgeplant.

Vermeerderen via deling :

1. Haal de calathea uit de pot en maak de wortelkluit los. Verwijder hierbij zoveel mogelijk aarde. Vooral calathea's die op het punt staan om verpot te worden, zijn ideaal om gedeeld te worden.
2. Deel de wortelkluit in meerdere afzonderlijke stukken met behulp van een scherp mes. Daarbij is het belangrijk dat elk stuk al een knolachtige verdikking en enkele wortels heeft.
3. Plant elk deel in een afzonderlijke pot en geef water. Om de luchtvochtigheid te verhogen, kan je de planten afdekken met folie.

Bij calathea's zorgen vooral spintmijten voor heel wat problemen. De kleine insecten zijn helaas niet met het blote oog te zien, maar de schade die ze aanrichten is duidelijk zichtbaar. De kleine spintmijten doorboren namelijk de bladeren van de plant om het sap van de plant op te zuigen. Een grote aantasting kan dus leiden tot de dood van de plant. De aanwezigheid van spintmijt wordt verraden door gele spikkels op de bladeren en de typische webben tussen de bladeren. Meer informatie over de identificatie en de bestrijding van spint vind je in ons artikel.

Spintmijten voelen zich in hun nopjes in droge omgevingen - de calathea geeft daarentegen de voorkeur aan een hoge luchtvochtigheid. Als je calathea wordt aangetast door spintmijten, is de plant meestal al wat verzwakt omdat de standplaats niet ideaal is. Merk je de insecten op je plant op, dan moet je de plant zo snel mogelijk afscheiden van je andere kamerplanten. Bij een lichte aantasting volstaat het om de insecten van de plant af te spoelen. Ga daarbij voorzichtig te werk zodat je je plant niet beschadigt. Bij een zwaardere aantasting is het gebruik van een insectenbestrijder aangeraden.