Coloradokever (aardappelkever)

De coloradokever (Leptinotarsa decemlineata), ook wel aardappelkever genoemd, behoort tot de familie van de bladkevers (Chrysomelidae) en is aan het einde van de 19e eeuw vanuit de Amerikaanse staat Colorado via aardappeltransporten in Europa terechtgekomen. Het lievelingseten van de coloradokever is de aardappelplant. Als de bladeren van de plant compleet zijn opgevreten, zal de kever ook andere nachtschadeplanten aanvallen zoals tomaten, aubergines en paprika's. Het insect wordt daarom ook met reden beschouwd als één van de meest gevreesde plagen in de landbouw.

Volwassen coloradokevers hebben een lichaam van 7 tot 15 mm lang en zitten voornamelijk op de bladeren en stengels van de aardappelplant. Ze vallen op door hun 2 gele dekschilden met elk 5 zwarte lijnen. Dit is vermoedelijk de reden waarom de coloradokever "decemlineata" als tweede naam heeft gekregen - dit betekent namelijk letterlijk "10 lijnen". De onderkant van het ronde lichaam en het halsschild zijn roodbruin gekleurd met zwarte stippen aan de randen van het lichaam en het halsschild.

De ovalen eitjes van de coloradokever hebben een geel-oranje kleur en vind je voornamelijk aan de onderkant van de bladeren terug. De larven die uit de eitjes verschijnen zijn, in eerste instantie enkel zichtbaar als donkerrode stippen, maar groeien heel snel en werpen tijdens hun ontwikkeling ongeveer 3 maal hun huid af. Grotere larven kan je herkennen aan hun roodbruine lichaam met zwarte stippen aan de zijkant.

De coloradokever overwintert in de bodem. Vanaf begin mei vliegt hij weg en vult hij zijn maag met de bladeren van jonge aardappelplanten. Na deze "rijpingsvraat" die tot 14 dagen kan duren, beginnen de vrouwtjes eieren te leggen. Een vrouwtje kan ongeveer 400 tot 800 eitjes leggen. De eitjes worden telkens in groepjes van 20 tot 80 gelegd op de onderzijde van de bladeren. Na 7 tot 14 dagen komen de eerste larven van de coloradokever uit en beginnen ze aan de planten te vreten. Naarmate ze groter worden, neemt de honger van de larven toe - dat zal je ook merken aan de schade aan je planten. Nadat de larven zich gedurende 2 tot 4 weken hebben gevoed met de bladeren van de aardappelplant, graven ze zich ongeveer 30 cm diep in de grond om te verpoppen. Nog eens 14 dagen later komen de volwassen coloradokevers uit en vallen ze de planten uit de nachtschadefamilie opnieuw aan. In augustus graven de coloradokevers zich opnieuw in de grond om te overwinteren.

Bij het begin van de aantasting laten jonge larven en kevers kleine vraatsporen op de bladeren van de aardappelplant en andere nachtschadegewassen achter. De schade is aanvankelijk niet zo ernstig. In een later stadium zal je de schade van de grotere larven duidelijk herkennen aan de gaten in de bladeren en aan de aangevreten bladranden. De insecten kunnen de plant zelfs compleet kaalvreten. Hierdoor kan de plant onvoldoende photosynthese uitvoeren. Een grote aantasting kan bijgevolg leiden tot dode planten en dus grote oogstverliezen.

• Alles begint bij de juiste standplaats. Aardappelen houden van een zonnige en warme locatie. Op een koude en vochtige plek zullen de planten zich niet thuisvoelen en zullen ze gevoeliger zijn voor plagen en ziekten.
• Doordat de coloradokever in de bodem overwintert, kan het helpen om je aardappelplanten elk jaar op een andere plek aan te planten.
• Plant je aardappelplanten niet samen met andere planten uit de nachtschadefamilie (aubergines, tomaten, ...) aan. Zij zullen de coloradokever namelijk extra aantrekken.
• Normaliter is een goed geplante en gevarieerde wisselteelt ideaal om een aantasting met coloradokevers te voorkomen. Door je groentebed om te graven net vóór de aanplanting, kan je overwinterende coloradokevers verwijderen voordat ze de bodem hebben verlaten.
• Als je op zoek bent naar een doeltreffend middel om de coloradokever uit de buurt van je aardappelplanten te houden, dan kan je brandnetelgier toepassen. Dit product zal je planten versterken en zo de weerstand tegen plagen vergroten.

Checklist : 5 preventieve tips

1. Plant de aardappelen op een  warme en zonnige plaats
2. Wissel jaarlijks de plantlocatie
3. Plant je aardappelen niet samen met andere nachtschadegewassen
4. Graaf de bodem vóór de aanplanting om
5. Gebruik brandnetelgier om de weerstand van je planten te versterken

Vanaf mei moet je de bladeren van je aardappelplanten regelmatig controleren om een eventuele aantasting door de coloradokever zo vroeg mogelijk te ontdekken. Als je kevers en larven opmerkt, kan je deze manueel verwijderen, overgieten met heet water en in de vuilnisbak gooien. Vergeet zeker niet om zorgvuldig de onderzijde van de bladeren te controleren. Daar legt de coloradokever zijn eitjes. Verwijder de eitjes om een snelle uitbreiding van de kever te voorkomen. Bij een grote aantasting, kan je een insectenbestrijder toepassen om de larven en de kevers te doden. Behandel de planten 's morgens bij droog weer en herhaal de behandeling indien nodig.